Kiedy zdecydować się na wiązary dachowe? Konstrukcja nośna o określonym poziomie spadzistości, jaką jest dach składa się nie tylko z wykończenia zewnętrznego, widocznego na pierwszy rzut oka, lecz również z części wewnętrznych. Spośród nich główną rolę spełniają wiązary dachowe , które odpowiadają za prawidłowe utrzymanie ciężaru nie tylko samego dachu, ale także i wszystkiego co się na nim znajdzie.

Dekarstwo oparte o konstrukcję wiązarową to technika stosowana najczęściej przede wszystkim w regionach Europy Zachodniej oraz Ameryki Północnej, a ostatnio zdobywa popularność także w Polsce. Z tego też powodu zaistniała potrzeba bliższego przyjrzenia się tej technologii, bowiem na przestrzeni ostatnich lat była ona wielokrotnie przekształcana.

Wiązary dachowe – co to takiego?

Wiązary dachowe stanowią elementy konstrukcji dachowej, które są podstawą więźby domu jednorodzinnego. Ich zadaniem jest przede wszystkim przenoszenie obciążeń powstałych między dachem, a resztą budynku, którą zazwyczaj są ściany nośne. Wiązary wykorzystywane są tak naprawdę wszędzie, a ich prawdziwa wartość jest widoczna tam, gdzie dachy są wielkopowierzchniowe i mają dużą rozpiętość, bowiem wtedy pozwalają one na ograniczenie zbędnych punktów podparcia. Podstawowymi elementami wiązarów są dwa pasy – górny i dolny, które stanowią podporę dla krzyżulców i słupków. Jest to niezależne od ich zastosowania i konstrukcji.

Słupki to elementy pionowe, stanowiące bezpośrednią podporę zewnętrznej konstrukcji dachu, natomiast krzyżulce są częściami ukośnymi, które świetnie sprawdzają się zwłaszcza w dachach o niewielkim kącie spadkowym. Ich mocowanie odbywa się najczęściej przy pomocy pasów za pośrednictwem blach węzłowych, chociaż nie jest to jedyny prawidłowy sposób. Tak połączone elementy wiązarów dachowych nazywane są węzłami. Dach szczególnie zimą narażony jest na bardzo duże obciążenia, co sprawia, iż od tego połączenia wymagane jest, by cechowało się odpowiednimi właściwościami wytrzymałościowymi i małą podatnością na zmieniającą się temperaturę zewnętrzną. Najczęściej stosowanym materiałem do produkcji wiązarów jest drewno, chociaż spotyka się także zamienniki stalowe bądź żelbetowe. W przypadku jednak tych konstrukcji niezbędne jest zastosowanie ścian nośnym odpornych na przeciążenia, a także zdecydowanie wytrzymalszy fundamentów.

Kiedy warto postawić na wiązary?

Na wstępie należy zaznaczyć, iż wiązary dachowe spotykają się z niewielkim zainteresowaniem w krajach, gdzie średnia temperatura w ciągu doby jest stosunkowo wysoka. Mowa tutaj między innymi o Hiszpanii oraz Grecji. Głównym czynnikiem bowiem, który decyduje o tym, czy technologia wiązarowa będzie przydatna w danym miejscu jest śnieg, który w przeciwieństwie do deszczu posiada znacznie niższą efektywność usuwania z powierzchni dachowej, stanowiąc dla niej niebagatelne obciążenie. Wiązary sprawdzą się zwłaszcza wtedy, gdy potrzebny jest dach o odporności na oddziaływania zewnętrzne przewyższającej przeciętną.

Najistotniejszymi problemami, z jakimi muszą uporać się konstrukcje dachowe są śnieg i wiatr. Pierwszy z nich stanowi największe zagrożenie w czasie roztopów, gdy zwiększa swoją masę, jeszcze bardziej narażając dach na zniszczenie. Wiatr natomiast ma wpływ głównie na dachy o wysokiej spadzistości. Z tych powodów wiązary dachowe najczęściej spotykane są w klimacie umiarkowanym Ameryki Północnej, Europy Zachodniej oraz Australii. Dodatkowo dość wysokie koszty w stosunku do innych technologii dachowych mają uzasadnienie dopiero tam, gdzie dach jest narażony na ogromne przeciążenia. W innych regionach świata takich jak Azja i wschodnia część Rosji zdecydowanie popularniejsze są prefabrykaty, stanowiące jednak temat na inny artykuł.

Elementy więźby dachowej

Dach to nie tylko wiązary dachowe, lecz także wiele innych elementów, spośród których wyróżnić można:

• murłatę, czyli drewnianą belkę kładzioną na murze budynku, która pośredniczy w przenoszeniu obciążeń między konstrukcją dachową, a murem nośnym. Najczęściej jej polem przekroju jest kwadrat.
• krokiew – charakterystyczną, pochyłą belkę. Stanowi ona podstawę dla płatew lub łat, do których mocowane są pokrycia dachowe,
• płatwie, dzielące się na trzy rodzaje – kalenicowe, stropowe oraz pośrednia. Stanowią one elementy konstrukcyjne dachu, które odpowiadają za przenoszenie obciążeń między pokryciem oraz krokwiami,
• zastrzał, będący drewnianą belką, ustawioną ukośnie. Ma ona za zadanie odpowiednio usztywnić część konstrukcji dachowej w pionie i poziomie. To jak jest skonstruowany zależy od stopnia komplikacji więźby dachowej.

Podsumowanie

Wiązary dachowe to konstrukcja wzmacniająca dach i jego odporność na ogromne przeciążenia. Najlepiej sprawdza się szczególnie w strefie umiarkowanej, gdzie śnieg nie jest rzadkością, a dodatkowo można spotkać także i całkiem porywiste wiatry. Chociaż jest to rozwiązanie droższe od wielu innych popularnych metod, to jednak warto się nim zainteresować jeśli zależy nam na najwyższym poziomie bezpieczeństwa i trwałości dachu w miejscach, gdzie często występuje śnieg.